Kiedy zaczynają pojawiać się podejrzenia o dysleksji uczniowie i rodzice zazwyczaj reagują w różny sposób. Niektórzy bronią się przed opinią dyslektyka uważając, że jest to sprawa wstydliwa. Inni wręcz przeciwnie, bardzo szybko zaczynają traktować dysleksję jako wytłumaczenie na wszelkie problemy szkolne. Obie wymienione postawy powodują, że uczeń nie ma szansy na pokonanie własnych trudności.
Czym jest dysleksja?
W Polsce mówimy o dysleksji rozwojowej kiedy osoba zdrowa i prawidłowo rozwinięta intelektualnie ma trudności z przyswajaniem nowych treści i spowodowane są one niewłaściwym odbiorem i interpretacją sygnałów z otoczenia. Ze względu na rodzaj występujących zaburzeń możemy wyróżnić:
- dysleksję typu wzrokowego – spowodowaną słabszą pamięcią wzrokową, problemami z odbiorem bodźców wzrokowych, powiązaną z zaburzeniami koordynacji wzrokowo-ruchowej i wzrokowo-przestrzennej,
- dysleksję typu słuchowego - uwarunkowana słabszą pamięcią słuchową, problemami z odbiorem bodźców słuchowych, powiązaną z zaburzeniami funkcji językowych,
- dysleksję integracyjną – kiedy poszczególne funkcje nie są zakłócone, zaburzona jest natomiast ich koordynacja, czyli występują zaburzenia integracji percepcyjno-motorycznej,
- dysleksję typu mieszanego – kiedy występujące zaburzenia dotyczą zarówno percepcji wzrokowej jak i słuchowej.
Szacuje się, że blisko 30% populacji ma problemy typu dyslektycznego, w tym połowa tej grupy to dzieci i młodzież w wieku szkolnym.
Jakie trudności w szkole mają dyslektycy?
Dysleksja rozwojowa, w zależności od pojawiających się kłopotów, może występować w formie:
- dysleksji właściwej – objawiającej się trudnościami w czytaniu ze zrozumieniem,
- dysortografii – oznaczającej popełnianie specyficznych błędów w piśmie, w tym
ortograficznych,
- dysgrafii – polegającej na poważnych zniekształceniach pisma,
- dyskalkulii – powodującej trudności w pracy z liczbami.
W zależności od zaburzonych funkcji uczniowie mają problemy w konkretnych sytuacjach lekcyjnych np.:
- wszystkie przedmioty – trudności ze zrozumieniem poleceń czytanych lub mówionych, wolne często niepoprawne czytanie, mylenie w piśmie podobnych liter np.: b-d-p, m-n, mylenie w mowie podobnych liter np.: p-b, t-d, popełnianie błędów ortograficznych pomimo znajomości zasad pisowni, opuszczanie liter lub wyrazów, niestaranne pismo, męczliwość przy długim pisaniu, problemy z pamięcią i koncentracją uwagi,
- języki obce – problemy z prawidłową pisownią mimo dobrych odpowiedzi ustnych, trudności z rozumieniem tekstu słyszanego, kłopoty z zapamiętywaniem nowych słówek,
- biologia, geografia – problemy z zapamiętaniem nazw, kłopoty z rysowaniem i odczytywaniem schematów i map, problemy w orientacji w czasie i przestrzeni np. strefy czasowe, kierunki i położenie geograficzne,
- matematyka, chemia, fizyka – nieprawidłowe zapisywanie i przekształcanie wzorów, mylenie podobnych liczb np.: 24-42, 1-7, opuszczanie części wyliczeń
- WF – kłopoty z zapamiętaniem układów gimnastycznych, trudności z orientacją w przestrzeni lewa-prawa, góra-dół, tył-przód, problemy w ćwiczeniach na równoważni, bieganiu, rzucaniu.
W jaki sposób pokonać dysleksję?
Dysleksja rozwojowa dotyczy trudności, które trwają już od urodzenia, a wraz z wiekiem zmienia się tylko specyfika obserwowanych objawów. Oznacza to, że już bardzo wcześnie można dysleksję zdiagnozować. Również samo nazewnictwo trudności zmienia się na różnych etapach rozwoju młodego człowieka. We wczesnych latach szkolnych mówi się o specyficznych problemach w nauce, następnie o ryzyku dysleksji, a ostatecznie o konkretnej formie dysleksji.
Problemy dyslektyków są uciążliwe nie tylko w szkole ale i w życiu codziennym. Wstyd za popełniane błędy albo nieumiejętność czytania ze zrozumieniem zwiększa się wraz z wiekiem dyslektyka. Bo jakże ma czuć się dorastająca osoba kiedy nie potrafi bezbłędnie wypełnić druku w urzędzie lub nie rozumie prostych informacji na piśmie.
Widmo takich właśnie sytuacji powinno mobilizować dyslektyków do walki z własnymi słabościami. Sposobów jest mnóstwo, a droga do sukcesu jedna – systematyczne ćwiczenia usprawniające. Tak, nasze umiejętności percepcyjne możemy ćwiczyć jak mięśnie. Oto lista przykładowych ćwiczeń usprawniających zaburzone funkcje.
- 1. Pamięć wzrokowa
- gry memory,
- zabawy typu „co przybyło/ubyło”;
- 2. Analizator wzrokowy (odbiór i interpretacja bodźców wzrokowych)
- wyszukiwanie ukrytych szczegółów lub różnic miedzy obrazkami,
- wykreślanki,
- sudoku;
- 3. Koordynacja wzrokowo–ruchowa
- przerysowywanie obrazka,
- puzzle,
- dyktanda graficzne;
- 4. Koordynacja wzrokowo-przestrzenna
- budowanie modeli, konstrukcji,
- zabawy na orientacje w terenie;
- 5. Pamięć słuchowa
- powtarzanie usłyszanej sekwencji dźwięków,
- zapamiętywanie melodii, piosenek;
- 6. Analizator słuchowy (odbiór i interpretacja bodźców słuchowych)
- „słuchanie ciszy”,
- rozpoznawanie usłyszanych dźwięków,
- rozpoznawanie usłyszanych słów;
- 7. Grafomotoryka (poprawne pisanie, przerysowywanie)
- lepienie z gliny, modeliny,
- również wyrabianie ciasta (na pierogi lub szarlotkę) J
- wycinanie, wydzieranie,
- odrysowywanie przez kalkę,
- połącz kropki,
- pisanie oburącz.
Można skorzystać z bogatej na rynku wydawniczym oferty ćwiczeń i programów multimedialnych. Pomocne są również gry i zabawy znalezione w Internecie.
Terapia dla dyslektyków
Uczniowie z dysleksja mogą również skorzystać ze specjalistycznej pomocy.
Na terenie Zespołu Szkół CKP i CKU w Miętnem zajęcia usprawniające prowadzą:
pedagog – Katarzyna Piesio, psycholog – Katarzyna Rudnik. Każdy uczący nauczyciel ma również obowiązek dostosować na podstawie dostarczonej opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej sposób nauczania i metody sprawdzania wiedzy ucznia do jego dysfunkcji.
Na terenie powiatu wsparcia udziela Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Garwolinie - http://pppgarwolin.invito.pl/
Odpłatnie można również skorzystać z pomocy prywatnych poradni specjalistycznych:
Pracownia Psychologiczna „Gaya” - http://www.psychotechnika-gaya.pl/
Centrum Pomocy Psychologicznej „Synthesis” - http://www.synthesis.com.pl/