W jaki sposób efektywnie komunikować się pomiędzy sobą? Zasady efektywnej komunikacji nauczyciel-uczeń
Efektywna komunikacja to główny czynnik interakcji międzyludzkich. Poprawna komunikacja wpływa na pracę dydaktyczną i wychowawczą. Efektywne porozumiewanie się ucznia i nauczyciela nie ogranicza się tylko do relacji szkolnych, dobra komunikacja to także sukces w życiu osobistym, rodzinnym.. Rozmowa wzmacnia relacje międzyludzkie, sprzyja wspólnemu rozwiązywaniu sytuacji trudnych, konfliktowych oraz podejmowaniu decyzji, może mieć wpływ na zaufanie i poczucie bezpieczeństwa. Rozmowa może być pośrednia i bezpośrednia, bezpośrednia w postaci bliskiego kontaktu z daną osobą, twarzą w twarz, oko w oko, lub pośrednia za pomocą poczty listownej czy elektronicznej. Rozmowa między dwoma lub kilkoma osobami polega na komunikowaniu tekstu werbalnego przy użyciu mowy, czyli słów oraz przy komunikacji niewerbalnej czyli pokazywanie swojej postawy przy użyciu mimiki, gestów, postawy ciała.
Ciekawostka: podczas rozmowy ok. 35% komunikatów jest przekazywane werbalnie
i aż UWAGA! ponad 65% to komunikaty niewerbalne, czyli:
gesty, postawa ciała, mimika, odległość od drugiej osoby…
Komunikacja nauczyciel-uczeń jest niesłychanie trudną i skomplikowaną kwestią. Nie wynika to tylko z bariery wiekowej, ale również zasobu i rodzaju słownictwa, doświadczenia, dojrzałości emocjonalnej i psychicznej, statutu społecznego itp.. Ważne jest, aby mieć świadomość tego, co jest podstawą dobrej komunikacji, a co całkowicie ją hamuje.
Podstawy dobrej komunikacji:
1. Poznanie siebie, swoich możliwości, osobowości, własnego poziomu intelektualnego, akceptacja siebie.
2. Zrozumienie komunikatu nadawanego przez nadawcę (efektywna komunikacja, prawidłowa).
3. Właściwy czas i miejsce.
4. Sprzężenie zwrotne - parafraza.
5. Nie formułowanie przedwczesnych ocen (unikanie etykietowania).
6. Liczenie się z uczuciami drugiej osoby (aspekt emocjonalny, bezwarunkowa akceptacja drugiej osoby, empatia).
7. Kontakt graniczny - współodczuwanie, ale nie uzależnianie swojego samopoczucia od stanu emocjonalnego nadawcy.
8. Okazywanie szacunku drugiej osobie (przez nie ignorowanie, także w komunikatach niewerbalnych).
9. Aktywne słuchanie.
10. Skupianie się na najważniejszym (nie odchodzenie od tematu).
11. Odzwierciedlanie uczuć, emocji.
12. Mowa ciała skorelowana z przekazem niewerbalnym.
13. Kontakt wzrokowy.
14. Szczerość, autentyczność, wzajemne zaufanie, konkretność.
15. Życzliwość, cierpliwość, umiejętne stawianie pytań.
16. Podążanie za tokiem myślowym rozmówcy.
17. Delikatny sposób wyrażania krytyki i odmowy (perswazja, negocjacja, empatia).
Błędy i blokady w komunikacji:
1. Zakłócenia emocjonalne.
2. Negatywne nastawienie na nadawcę, brak akceptacji odbiorcy.
3. Brak zaufania.
4. Nie rozdzielanie osoby od jej zachowania.
5. Brak umiejętności efektywnego słuchania.
6. Nakazywanie, polecanie, moralizowanie, pouczanie.
7. Ostrzeganie, grożenie.
8. Wzbudzanie poczucia winy.
9. Osądzanie, krytykowanie, potępianie, wyśmiewanie.
10. Etykietowanie, szufladkowanie, klasyfikowanie.
11. Kontrolowanie, dominowanie, manipulowanie.
12. Interpretowanie, analizowanie, diagnozowanie, uogólnianie.
13. Chwalenie, wydawanie pozytywnych ocen.
14. Uspokajanie, pocieszanie.
15. poczucie wyższości lub niższości.
16. Nadmierne wypytywanie.
17. Uciekanie od tematu.
18. Chłód, obojętność.
19. Sarkazm, dowcipkowanie.
20. Sugerowanie pytań lub zbyt osobiste pytania.
21. Pytania nie na miejscu, nie w porę.
22. Status społeczny i interesowność odbiorcy.
Blokady komunikacji wywołują:
1. agresję, zamknięcie się w sobie
2. brak akceptacji siebie i innych, poczucie niższej wartości
3. poczucie lekceważenia, niezrozumienia, irytację, niechęć do dalszej rozmowy
Zanim przerwiemy dialog z drugą osobą zastanówmy się, czy aby na pewno poprawnie komunikowaliśmy swoje oczekiwania. Być może druga osoba po prostu nie zrozumiała naszych intencji lub zrozumiała je źle. Większość konfliktów powstaje w wyniku nieporozumień, które niestety napędzają sytuacje konfliktowe. Oczywiście można to przerwać mając baczenie na błędy oraz blokady komunikacyjne, które ograniczają lub uniemożliwiają poprawny dialog.
Źródło:
Podstawy dobrej komunikacji, błędy komunikacyjne oraz blokady komunikacyjne zaczerpnięte z:
http://www.bryk.pl/teksty/studia/pozosta%C5%82e/pedagogika/15375komunikacja_interpersonalna.html